Na groblju Orlovača u Beogradu, na poziv Udruženja porodica kidnapovanih i nestalih lica na Kosovu i Metohiji, obeleženo je godišnjica od početka masovnog kidnapovanja, proterivanja i ubistva 84 Srba na području opštine Orahovac. Na tom beogradskom groblju sahranjeno je 25 ubijenih Srba iz ovog dela Metohije. Parastos je služen i u Velikoj Hoči.
Današnje obeležavanje započelo je održavanjem parastosa u Crkvi Svetog Prokopija, kome su prisustvovali delegacija Udruženja i porodice ubijenih.
Nakon parastosa, porodice su položile su cveće na grobove sahranjenih Srba, gde je zatim održan i pomen. Delegacija Udruženja položila je venac pored spomen ploče „Za nezaborav“.
U ime Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja venac je položio državni sekretar Mile Rosić.
Na današnji dan, 1998. godine, pripadnici takozvane Oslobodilačke vojske Kosova su na području opštine Orahovac izvršili masovno kidnapovanje i egzekuciju Srba i Roma.
Samo u periodu od 17. do 22. jula 1998. godine kidnapovano je više od 100 Srba i Roma, pretežno civila, i odvedeno u zatvore i logore tzv. OVK. Mnogi meštani ovog kraja, srpske i romske nacionalnosti i dalje se vode kao nestali.
DNK analizom, u masovnim grobnicama Mališevo i Volujak, identifikovano je 36 osoba koje su na području Orahovca, kidnapovane u julu 1998. godine.
Parastos i u Velikoj Hoči
Članovi porodica, prijatelji, preostali Srbi i predstavnici Vlade Srbije parastosom u Velikoj Hoči obeležili su dan sećanja na stradale i kudnapovane Srbe i Rome sa teritorije opštine Orahovac u periodu od 1998. do 2000. godine.
U dve godine u napadima naoružanih albanskih ekstremista kidnapovano je i stradalo više od 100 osoba.
Naoružani Albanci, predstavljajući se kao pripadnici OVK, upali su pre 27 godina u Retimlje, Opterušu i Zočište, a onda i u Orahovac. Među kidnapovanima bilo je osoba različitih godina. Za 13 osoba se još traga.
Srpski predstavnici u mešovitoj komisiji za rasvetljavanje sudbine kidnapovnih i nestalih ističu da je neshvatljivo da policija nije procesuirala nijednog Albanca i pored uredno dostavljenih informacija.
“Od 1999. godine kada je Kfor došao ovde, kada je Unmik došao ovde dali smo im arhivu koja će biti čuvana u tajnosti, posle je ta arhiva prebačena na Euleks, od Euleksa prebačena na policiju, odeljenju za ratne zločine. Ja kao čovek koji se bavi nestalima ne mogu da shvatim i ne mogu da razumem da je to već četiri godine predato policiji, a da ta policija nije uspela da na osnovu naših izjava uhapsi nijednog Albanca”, rekao je Negovan Mavrić, predstavnik Resursnog centra za rasvetljavanje sudbine nestalih na KiM.
Današnjim parastosom obeleženo je stradanje Kostića, čijih je 14 članova kidnapovano, Baljoševića, Mavrića, Nikolića, Micića, Majmarevića, Vitoševića, Grkovića, Begovića, Pelevića.
Od predstavnika Vlade Srbije stiže poruka da su Srbi stradali, zato što su svoji na svome, zato što imaju koren i što nisu dozvolili da ih neko proglasi došljacima i okupatorima i otera sa svojih ognjišta.
“Ipak, Srbi su i ovim teškim uslovima opstali ovde u Velikoj Hoči i Orahovcu, Goraždevcu, oko Istoka, oko Kline, ostalo je Zočište, ostala je Pećka patrijaršija, Visoki Dečani i Gorioč. Na nama je da budemo dostojni hrabrosti žrtve naše prostradale braće, i da nastojimo i da Velika Hoča i Orahovac ostanu srpski”, rekao je Igor Popović, pomoćnik direktora Kancelarije za Kosovo i Metohiju.
Iz Komisije za nestala lica vlade Srbije podsećaju da se traga još uvek za 1.590 osoba. Beograd i Priština su usaglašeni oko tog broja, ali ne i oko odgovornosti za ove žrtve.
“Za Prištinu, Beograd je odgovoran za sudbinu svih 1.590 nestalih lica, među kojima i oko 570 Srba i nealbanca, što je apsurdno. Poslednjih nekoliko godina proces rešavanja sudbine nestalih lica je u zastoju i pored napora i ustupaka koje činimo on još uvek nije pokrenut. Tokom 2024. godine sastali smo se dva puta. 26. juna ove godine imali smo ponovo sastanak, ali i dalje nema pomaka”, rekla je Vesna Bošković, predstavnica Komisije za nestala lica vlade Srbije.
Najveći napad naoružanih Albanaca u opštini Orahovac dogodio se 18. jula 1998. godine, kada je petoro ubijeno, a 35 muškaraca oteto i nestalo. Posmrtni ostaci ukupno 40 žrtava pronađeni su u pećini Volujak aprila 2005. i još 12 žrtava u masovnoj grobnici Mališevo, nedaleko od Orahovca, maja iste godine.
Na spomeniku su upisana 84 imena, a imena novinara Ranka Perenića i Đure Slavuja za kojima se i dalje traga, otetih tog jula 1998. godine ispisana su – na ploči postavljenoj ispod puta koji od Velike Hoče vodi ka selu Zočište.
Izvor: www.rts.rs